Jednorazowa amortyzacja w księgach 2018 r.

W świetle nowo wprowadzonych regulacji zawartych w art. 16k ust. 14 updop oraz art. 22k ust. 14 updof, podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100.000 zł. Prawo do jednorazowej amortyzacji przysługuje pod warunkiem, że:

• wartość początkowa jednego środka trwałego, o którym mowa wyżej, nabytego w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10.000 zł lub
   
• łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych, o których mowa wyżej, nabytych w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10.000 zł, a wartość początkowa każdego z nich przekracza 3.500 zł.

Zwracamy uwagę, iż nowa amortyzacja nie ma zastosowania do wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych z grupy 1-2 KŚT, czyli m.in. budynków i lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej, a także do całej grupy 7 KŚT, czyli wszelkich środków transportu. Ponadto nie dotyczy środków trwałych wytworzonych oraz inwestycji w obcych środkach trwałych.

W niniejszym artykule pomijamy jednorazową amortyzację, o której mowa w przepisach art. 16k ust. 7-13 updop oraz art. 22k ust. 7-13 updof.

Na podstawie art. 16f ust. 3 updop oraz art. 22f ust. 3 updof, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2018 r., w przypadku gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej jest równa lub niższa niż 10.000 zł, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16h-16m updop oraz 22h-22m updof, czyli na zasadach ogólnych albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym. Od składników majątku spełniających definicję środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 10.000 zł, podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania (por. art. 16d ust. 1 updop oraz 22d ust. 1 updof).

Zwracamy uwagę, iż w wyniku nowelizacji ustaw o podatku dochodowym, z dniem 1 stycznia 2018 r. limit w kwocie 3.500 zł został zastąpiony kwotą 10.000 zł. Nowe regulacje - mimo że obowiązują od 1 stycznia 2018 r. - mają zastosowanie również do składników majątku nabytych w 2017 r., a przyjętych do używania po 31 grudnia 2017 r. Wynika to bezpośrednio z art. 11 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. poz. 2175).

Przepisy bilansowe nie rozróżniają środków trwałych ze względu na ich wartość. Nie przewidują również mechanizmu przyspieszonej amortyzacji, o jakim mowa w przepisach podatkowych. Zgodnie z art. 32 ustawy o rachunkowości, odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Ustawa o rachunkowości co prawda umożliwia dokonywanie jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, ale tylko w stosunku do środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej, czyli takich, które z punktu widzenia jednostki przedstawiają nieistotną wartość. Przepis art. 32 ust. 6 tej ustawy wskazują bowiem, że dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych. W takim przypadku jednostka określa w zasadach (polityce) rachunkowości maksymalną wartość początkową obiektu inwentarzowego podlegającą jednorazowemu odpisaniu. Najczęściej jednostki ze względów praktycznych przyjmują za wartość graniczną kwotę określoną w przepisach prawa podatkowego.

Wskazane uproszczenie jednostka może stosować na podstawie art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości, pod warunkiem jednak, że nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej firmy oraz wyniku finansowego. Ponadto wprowadzając uproszczenia do stosowania należy uwzględnić przepis art. 4 ust. 4a ustawy, który stanowi, że nie można uznać poszczególnych pozycji za nieistotne, jeżeli wszystkie nieistotne pozycje o podobnym charakterze łącznie uznaje się za istotne.

Korzystając z prawa do uproszczeń dla celów bilansowych można przyjąć amortyzację jednorazową nabywanych fabrycznie nowych środków trwałych z grup 3-6 i 8 KŚT, określoną w art. 16k ust. 14-21 updop oraz art. 22k ust. 14-21 updof. Przy czym odpisy takie można uznać za dopuszczalne dla celów bilansowych jedynie w wyjątkowych przypadkach, przy małej istotności kosztu, czyli gdy ich wartość nie ma wpływu na obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki (por. art. 4 ust. 4 i 4a ustawy o rachunkowości).