Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 24 (378) z dnia 10.12.2014

Opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe tylko do osiągnięcia rocznego limitu

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób ubezpieczonych w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2014 r. kwota ta wynosi 112.380 zł, dalej zwana kwotą graniczną. Do jej osiągnięcia płatnik składek rozlicza składki na przedmiotowe ubezpieczenia na zasadach ogólnych, natomiast od nadwyżki - zaprzestaje ich pobierania (art. 19 ust. 1 i 3 ustawy o sus). Ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek stosuje się też przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na Fundusz Emerytur Pomostowych - art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.).

Pracodawca od 1 marca 2014 r. zatrudnia pracownika, który przed podjęciem tego zatrudnienia wykonywał kontrakt menadżerski. Od 1 listopada br. przebywa on na urlopie rodzicielskim.

Przy ustalaniu czy nie nastąpiło przekroczenie kwoty granicznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w 2014 r. bierze się pod uwagę kwoty podlegające oskładkowaniu ze wszystkich trzech tytułów.

Pracodawca od grudnia 2013 r. zatrudnia pracownika za wynagrodzeniem ustalonym w stałej miesięcznej wysokości 11.000 zł. Ponadto otrzymuje on premie miesięczne w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego. Wypłat wynagrodzeń i premii za dany miesiąc pracodawca dokonuje 5. dnia następnego miesiąca.

Przy ustalaniu kwoty granicznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tego pracownika pracodawca uwzględnił wszystkie wypłaty podlegające oskładkowaniu, dokonane począwszy od stycznia 2014 r. (bez względu na to za jaki okres są należne).

Płatnik składek zaprzestaje opłacania składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe za ubezpieczonego, który w danym roku kalendarzowym osiągnął kwotę graniczną, na podstawie:

• własnej dokumentacji płacowej,
   
• informacji uzyskanej z ZUS, jeżeli ZUS w wyniku sprawdzenia wysokości rocznej podstawy wymiaru składek stwierdzi opłacenie składek od nadwyżki,
   
• oświadczenia ubezpieczonego, jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek.

Kwota graniczna podstawy wymiaru składek nie dotyczy podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej FGŚP). Oznacza to, że po przekroczeniu kwoty granicznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nadal opłaca się składki na pozostałe ww. ubezpieczenia oraz Fundusze.

Przyjmujemy dane z poprzedniego przykładu. W październiku 2014 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika przekroczyła roczną kwotę graniczną o 8.620 zł, zgodnie z wyliczeniem: 11.000 zł + 1.100 zł = 12.100 zł; 12.100 zł x 10 m-cy = 121.000 zł; 121.000 zł - 112.380 zł = 8.620 zł.

Pracodawca obowiązany był opłacić za ten miesiąc składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty 3.480 zł (12.100 zł - 8.620 zł), natomiast składki na pozostałe ubezpieczenia od kwoty 12.100 zł.

Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodów i złożył pracodawcy PIT-2.

Pracodawca od uzyskanych przez pracownika w październiku br. wypłat dokonał następujących rozliczeń:

Pracodawca z własnych środków opłaci część składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (od podstawy 3.480 zł), składkę na ubezpieczenie wypadkowe (od podstawy 12.100 zł) oraz składki na Fundusz Pracy i FGŚP, zakładając że pracownik nie osiągnął wieku wynoszącego odpowiednio co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna (od podstawy 12.100 zł).

Zwracamy uwagę! Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o pdof, zaliczki na podatek dochodowy za miesiące od stycznia do grudnia wynoszą:

• za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód pracownika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali (w 2014 r. - 85.528 zł) - 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
   
• za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę, o której mowa wyżej - 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.

Kalkulator wynagrodzeń znajduje się w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Za dochód uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody w rozumieniu art. 12 ustawy o pdof oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez pracodawcę, po odliczeniu miesięcznych zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów oraz potrąconych przez pracodawcę w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z powyższym, ustalając zaliczkę na podatek dochodowy, w przypadku gdy dochód pracownika w danym miesiącu przekroczy granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, pracodawca powinien zastosować stawkę podatku w wysokości 18% uzyskanego dochodu, a od miesiąca następnego 32% stawkę podatku. Dlatego też w sytuacji przedstawionej w przykładzie 3, pracodawca ustalając zaliczkę na podatek dochodowy od uzyskanego przez pracownika w październiku br. przychodu zastosował już stawkę w wysokości 32%. We wrześniu, licząc narastająco od stycznia br., dochód tego pracownika przekroczył bowiem 85.528 zł.

W myśl art. 19 ust. 6 ustawy o sus, jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, ubezpieczony jest zobowiązany zawiadomić wszystkich płatników składek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Za skutki błędnego zawiadomienia powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odpowiada ubezpieczony. Pisaliśmy na ten temat w UiPP nr 14/2014, str. 10-12.

Informację o przekroczeniu przez ubezpieczonego rocznej kwoty granicznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracodawca przekazuje w raporcie ZUS RCA wpisując w bloku III.B. (odpowiednio IV.B.), w polu 02 cyfrę: 1 - jeżeli informację tę przekazał ubezpieczony, 2 - jeżeli płatnik składek, 3 - jeżeli ZUS.