Gazeta Podatkowa nr 71 (1008) z dnia 5.09.2013

Nowa emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed 1949 r.

Ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., którzy kontynuowali ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego i wystąpili z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być ona obliczona według nowych zasad, niezależnie od tego, czy wniosek ten jest pierwszym wnioskiem o nabycie statusu emeryta.

STAN FAKTYCZNY:

Wnioskodawca urodzony 10 stycznia 1946 r. z wnioskiem o emeryturę po raz pierwszy wystąpił w grudniu 2008 r. Organ rentowy przyznał ubezpieczonemu z dniem 1 grudnia 2008 r. prawo do emerytury w oparciu o art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną, zawieszając jednocześnie jej wypłatę ze względu na kontynuowanie zatrudnienia. W związku z ukończeniem 65. roku życia (10 stycznia 2011 r.) ubezpieczony w dniu 2 lutego 2011 r. wystąpił z kolejnym wnioskiem o emeryturę, rozwiązując jednocześnie z dniem 31 stycznia 2011 r. stosunek pracy. Wnioskodawca domagał się jej obliczenia na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej, czyli według nowych zasad, jeżeli byłaby ona wyższa od świadczenia obliczonego na podstawie dotychczasowych zasad.

Decyzjami z kwietnia 2011 r. oraz z maja 2011 r. ZUS odmówił prawa do wnioskowanego świadczenia.

Sąd okręgowy zmienił decyzje ZUS i przyznał prawo do emerytury w oparciu o art. 55 w związku z art. 26 ustawy emerytalnej. Sąd apelacyjny oddalił apelację organu.

Skargę kasacyjną od tego wyroku złożył ZUS.

SĄD ORZEKŁ:

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną, uznając ją za nieuzasadnioną.

W utrwalonych poglądach judykatury przyjmuje się, że emerytura w niższym i powszechnym wieku emerytalnym to odrębne rodzaje świadczeń. Nie ma przeszkód prawnych, aby ubezpieczony pobierający emeryturę przyznaną mu w niższym wieku emerytalnym dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, domagał się przyznania emerytury w tzw. powszechnym wieku. Ze względu na odmienne przesłanki nabycia prawa do obu tych świadczeń ZUS powinien wydać decyzje w oparciu o różne podstawy prawne, a następnie wypłacić świadczenie wyższe lub wybrane przez ubezpieczonego.

Nadto brak podstaw do uznania, że z wnioskiem o emeryturę można wystąpić tylko jeden raz, chociażby z uwagi na art. 21 ust. 2 ustawy emerytalnej. Przepis ten określa sposób ustalania podstawy wymiaru świadczenia w sytuacji, gdy wcześniej była pobierana "inna" emerytura. Pozwala to przyjąć, że dopuszczone zostało kilkakrotne realizowanie się ryzyka emerytalnego.

Gdy zatem dopuszczalne jest kilkakrotne przechodzenie na emeryturę, byłoby niezbędne zaznaczenie w art. 55 ustawy emerytalnej, że wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym jest możliwe tylko wówczas, gdy jest to pierwszy wniosek o to świadczenie. Takiego zastrzeżenia nie można jednak z treści powołanego przepisu wywnioskować. Oznacza to, że ubezpieczony urodzony przed 1 stycznia 1949 r., który osiągnął powszechny wiek emerytalny, kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę dopiero po 31 grudnia 2008 r., może złożyć wniosek o wyliczenie świadczenia niezależnie od tego, czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku lub o wcześniejszą. Wyliczenie emerytury według nowych zasad ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. zrównuje w pewnym sensie sytuację tych osób z sytuacją ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., którzy osiągając powszechny wiek mogą wystąpić o ponowne ustalenie emerytury.

W poczynionych rozważaniach Sąd Najwyższy powołał się na uchwałę SN wydaną w dniu 4 lipca 2013 r., sygn. akt II UZP 4/13, rozstrzygającą zapytanie prawne Sądu Apelacyjnego w Gdańsku. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że omawiany sposób wyliczenia emerytury zaczął obowiązywać dopiero 1 stycznia 2009 r. Warunek zaś kontynuowania ubezpieczenia i wystąpienia z wnioskiem po 31 grudnia 2008 r., miał umożliwić wyliczenie emerytury w tzw. formule zdefiniowanej składki, której podstawę wymiaru stanowi suma składek zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego.

(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2013 r., sygn. akt II UK 424/12)