Nabywanie prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego

Zatrudniamy pracownika, który pierwszą pracę podjął w styczniu br. na okres próbny wynoszący 3 tygodnie. Jak należy liczyć upływ miesiąca pracy dla nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego?

Zasadniczo w sposób potoczny, a gdy okres zatrudnienia jest przerywany, z zastosowaniem zasad cywilistycznych.

Problematykę pierwszego urlopu reguluje art. 153 K.p. W myśl powołanej normy, pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę uzyskuje prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. W roku podjęcia pierwszego pracowniczego zatrudnienia pracownik nabywa prawo do urlopu po przepracowaniu każdego miesiąca (nie kalendarzowego, ale liczonego od dnia podjęcia zatrudnienia).

Analizując omawianą normę należy zwrócić uwagę na pojęcie "urlopu przysługującego po przepracowaniu roku" oznaczające szczególną konstrukcję przyjętą do obliczania pierwszego urlopu. Podstawą obliczeń nie jest bowiem wymiar urlopu wynikający z posiadanego stażu urlopowego, w dniu zatrudnienia czy w momencie ustalania uprawnień, ale wymiar jaki będzie pracownikowi przysługiwał, jeżeli do okresu uprawniającego do urlopu z tytułu nauki i ewentualnie jeszcze innego okresu zaliczalnego (np. pobierania zasiłku dla bezrobotnych czy służby wojskowej) zostanie dodany okres roku pracy. W praktyce oznacza to nabywanie prawa do urlopu w oparciu o wyższy wymiar, niż wynikający z rzeczywistego stażu urlopowego.

Kalkulator stażu urlopowego dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl

W większości przypadków pracownik będzie nabywał prawo do urlopu sukcesywnie za każdy miesiąc pracy w wysokości 1,66 dnia, czyli 1/12 z wymiaru należnego przy stażu krótszym niż dziesięcioletni, tj. 20 dni. W przeliczeniu na godziny jest to 13 godzin i 17 minut urlopu. Wymiar tego urlopu nie podlega zaokrągleniu do pełnego dnia wobec braku podstawy prawnej, która by pracodawcę do tego upoważniała.

Zwracamy uwagę! Ustawodawca obliguje do zaokrąglania w górę niepełnego dnia urlopu w przypadku:

• urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 154 § 2 K.p.),
   
• ustalania wymiaru urlopu w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, albo po powrocie pracownika do pracy po okresie niewykonywania pracy (art. 155¹ i 155² K.p.).

Pracownik nabywa prawo do pierwszego (cząstkowego) urlopu już po miesiącu zatrudnienia, przy czym okres pracy powinien być ustalony przy uwzględnieniu potocznego sposobu liczenia terminów, bez sięgania do Kodeksu cywilnego. Według art. 112 K.c. termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 1996 r. (sygn. akt I PKN 47/96, OSNP 1997/17/310), sposób liczenia terminów wskazanych w art. 112 K.c. nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych, np. określonych w art. 153 K.p. W prawie pracy ustanowione są bowiem odrębne od cywilnych zasady liczenia terminów (okresów). Zatem okres zatrudnienia rozumiany potocznie, obliczany w miesiącach i latach upływa nie w dniu odpowiadającym liczbie lub nazwie dnia początkowego, ale w przeddzień tego dnia. Jeżeli występuje przerwa między okresami zatrudnienia, to z mocy art. 300 K.p. stosuje się art. 114 K.c. Według tej normy, gdy termin jest oznaczony w miesiącach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści.

Pracownik podjął pierwszą w życiu pracę u pracodawcy A od 7 stycznia 2015 r. na okres próbny, który trwał do 27 stycznia br. Następnie zatrudnił się u pracodawcy B w oparciu o umowę na czas określony zawartą na okres od 9 lutego do 31 lipca 2015 r. Pracownik nabędzie prawo do urlopu za przepracowany miesiąc z dniem 17 lutego br., po ogółem 30 dniach pracy (9 dniach u aktualnego pracodawcy).

Pracownik legitymujący się 8-letnim stażem urlopowym (dyplom ukończenia szkoły wyższej) podjął pierwszą w życiu pracę zawodową od 1 lutego 2015 r. Umowa jest zawarta na czas określony do 30 czerwca 2016 r.

Pracownik nabędzie prawo do pierwszego urlopu cząstkowego po przepracowaniu miesiąca w wymiarze 1,66 dnia z upływem ostatniego dnia tego miesiąca, czyli z dniem 28 lutego 2015 r. W 2015 r. kontynuując zatrudnienie będzie to prawo nabywał jeszcze dziesięciokrotnie.