Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 10 (484) z dnia 10.05.2019

Wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika legitymującego się zagranicznym stażem pracy

Pracodawca zawarł umowę o pracę na 3-miesięczny okres próbny z pracownikiem, który po studiach przez rok pracował w Niemczech. Czy ustalić urlop wypoczynkowy według zasady, że jest to pierwszy rok zatrudnienia w życiu, czy kolejny?

Zakładając, że praca w Niemczech była wykonywana w ramach stosunku pracy, obecne zatrudnienie, dla celów nabywania prawa do urlopu, należy uznać za kolejne.

W myśl art. 153 § 1 K.p., pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym nawiązał stosunek pracy, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Wymiar tego urlopu nie podlega zaokrągleniu do pełnych dni i wynosi 1,66 dnia, tj. 13 godzin i 17 minut (przy stażu krótszym niż 10 lat) lub 2,16 dnia, tj. 17 godzin i 17 minut (przy stażu wynoszącym co najmniej 10 lat).

Pod pojęciem "pracy" należy rozumieć zatrudnienie pracownicze (bez względu na podstawę prawną jego nawiązania - umowa o pracę, powołanie, wybór, mianowanie lub spółdzielcza umowa o pracę). Nie ma natomiast znaczenia ile miesięcy ani u ilu pracodawców w pierwszym roku kalendarzowym zainteresowany pracował, a nawet w jakim państwie miało to miejsce.

Tak stanowi art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1265 z późn. zm.), dalej ustawy. Ogólne sformułowanie przepisu pozwala na kwalifikowanie okresów pracy za granicą zarówno w zakresie wymiaru, jak i prawa do urlopu wypoczynkowego.

Powyższe ma zasadniczy wpływ na uprawnienia urlopowe pracownika z pytania. Jak już wspomnieliśmy w roku debiutu zawodowego nabywa się bowiem prawo do urlopu tzw. cząstkowego, po przepracowaniu każdego kolejnego miesiąca. Dopiero w kolejnych latach zatrudnienia pracownik nabywa prawo do urlopu z góry. Jak czytamy w wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z 30 lipca 2018 r. (sygn. akt IV P 217/18): "(...) Wykładnia językowa art. 153 § 2 K.p. wskazuje, że prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa zaliczkowo (»z góry«) z początkiem każdego następnego roku kalendarzowego (ewentualnie z pierwszym dniem pracy w danym roku kalendarzowym, przy czym wymiar tego urlopu będzie wymiarem proporcjonalnym, ustalonym na podstawie art. 155¹ K.p.). Ustawodawca nie stawia warunku uprzedniego przepracowania jakiegoś okresu, tak jak to czyni w przypadku prawa do pierwszego urlopu. Gdyby tak było, to przepis stanowiłby, iż prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa po przepracowaniu roku kalendarzowego. (...)".

Wymiar urlopu w kolejnych latach wynosi 20 albo 26 dni, w zależności od stażu urlopowego (art. 153 § 2 i art. 154 § 1 K.p.). Jeśli okres pracy obejmuje część roku, jest on proporcjonalnie obniżany.

Zwracamy uwagę! Do stażu urlopowego warunkującego wymiar urlopu zalicza się okresy:

• poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu i sposób ustania stosunku pracy (art. 154¹ § 1 K.p.),
   
• tzw. okresy zaliczane, czyli zrównane z zatrudnieniem na podstawie przepisów szczególnych, np. pobierania zasiłku i stypendium dla bezrobotnych na podstawie art. 79 ust. 1 ustawy,
   
• nauki, według zasad wskazanych w art. 155 K.p.

Kalkulatory urlopu wypoczynkowego za część roku ze względu na okres pracy oraz stażu urlopowego dostępne są w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Udokumentowanie pracy za granicą leży w gestii pracownika. Przepisy prawa nie określają jednak jakiego rodzaju dokumenty spełniają tę rolę. W stanie prawnym obowiązującym do końca ubiegłego roku rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy... (Dz. U. z 2017 r. poz. 894) wskazywało je w sposób ogólny, wymieniając obok świadectw pracy, inne dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia. Przepisu tego nie powtórzono w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz. U. poz. 2369), które weszło w życie 1 stycznia 2019 r. Pomimo to za aktualną należy uznać tezę, iż pracownik może to wykazać wszelkimi dostępnymi dowodami: "(...) zwłaszcza jeżeli w danym państwie nie wystawia się świadectw pracy, wówczas dokumentami tymi mogą być m.in. umowy o pracę z oznaczonym okresem obowiązywania lub dokumenty potwierdzające okres zatrudnienia u danego pracodawcy, np. potwierdzające otrzymywanie wypłat za pracę, czy też dokumenty podatkowe. Nie jest natomiast zasadne stanowisko, zgodnie z którym muszą to być dokumenty służące wprost »dokumentowaniu stażu pracy«. (...)" (por. uzasadnienie wyroku WSA w Krakowie z 14 lipca 2015 r., sygn. akt III SA/Kr 406/15).

Ewentualny spór stron co do kwalifikacji dokumentu wymaga rozstrzygnięcia przez sąd pracy.