Emerytura mieszana już tylko dla nielicznych

Reforma emerytalna z 1999 r. wprowadziła dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. tzw. nowe zasady ustalania wysokości emerytur. Przyznawane od 2009 r., bez prawa wyboru najbardziej korzystnego okresu z całego przebiegu ubezpieczenia, z reguły są one dużo niższe, niż gdyby były obliczane na starych zasadach. Aby nieco złagodzić tę różnicę, ustawodawca przewidział okres przejściowy z możliwością zastosowania tzw. mieszanych zasad ustalenia emerytury. Niestety obejmował on wyłącznie lata 2009-2014. Dziś emeryturę mieszaną mogą zatem otrzymać tylko nieliczni, którzy nie wystąpili wcześniej o to świadczenie.

Krąg osób uprawnionych

Mieszane zasady ustalania wysokości emerytury przewidziane są dla osób, o których mowa w art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną, a więc urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które wiek uprawniający do emerytury ukończyły w latach 2009-2014, choć pierwotnie zakładano nieco krótszy okres (do końca 2013 r.). Przypomnijmy, iż został on wydłużony o jeden rok za sprawą ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637).

Co istotne, chodzi tu zarówno o ukończenie:

powszechnego wieku emerytalnego, ustalonego indywidualnie dla każdego ubezpieczonego w zależności od daty jego urodzenia, jak i
wieku uprawniającego do wcześniejszej emerytury, m.in. z tytułu pracy w szczególnych warunkach, w oparciu o art. 184 ustawy emerytalnej (np. 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn).

Przy czym, na emeryturę mieszaną mogą liczyć wyłącznie osoby, które:

nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego lub złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w ofe, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa, oraz
nie pobrały (choćby za jeden miesiąc) wcześniejszej emerytury przyznanej na podstawie przepisów art. 46 lub 50 ustawy emerytalnej.

Emerytura mieszana już tylko dla nielicznych

Co to jest emerytura mieszana?

Emeryturą mieszaną zwana jest emerytura obliczana częściowo według starych i częściowo według nowych reguł. Na jej całość składają się procentowe wartości emerytury ustalonej odpowiednio na podstawie:

art. 53 ustawy emerytalnej, a więc w oparciu o:

kwotę bazową,
udokumentowane okresy składkowe i nieskładkowe,
podstawę wymiaru emerytury, obliczaną zgodnie z art. 15-16 ustawy emerytalnej, z najbardziej korzystnych dla danego ubezpieczonego 10 lat z ostatniego 20-lecia lub 20 lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia, oraz

art. 26 ustawy emerytalnej, tj. z uwzględnieniem:

zwaloryzowanych składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego począwszy od 1 stycznia 1999 r. do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury,
zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz
kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS, a także
średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego.

Przy czym te procentowe proporcje zmieniają się, co do zasady, co roku, na korzyść nowej emerytury (patrz tabela). Im zatem bliżej końca wskazanego okresu dana osoba kończyła wymagany wiek, tym mniejsza część emerytury obliczona jest według starych zasad.

Emerytura ustalona na mieszanych zasadach jest jednak przyznawana jedynie wówczas, gdy okaże się korzystniejsza od świadczenia obliczonego wyłącznie według nowych reguł.

Kalkulator wieku emerytalnego dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Emerytury przyznawane po 2014 r.

Warunkiem skorzystania z możliwości obliczenia emerytury na mieszanych zasadach jest ukończenie we wskazanym okresie przejściowym wieku uprawniającego do emerytury. Nie ma jednak znaczenia, kiedy ubezpieczony spełniający wymagane warunki wystąpi z wnioskiem o to świadczenie.

Na emeryturę mieszaną nie może zatem liczyć ubezpieczony, który wymagany wiek ukończył lub ukończy po 31 grudnia 2014 r. (przykład 1). W dalszym ciągu jednak ZUS będzie przyznawał prawo do takiego świadczenia osobom, które wiek uprawniający do emerytury osiągnęły w latach 2009-2014, nawet jeśli z wnioskiem o to świadczenie wystąpiły lub wystąpią po zakończeniu tego okresu (przykład 2).

Przykład 1

Pani Danuta, urodzona 1 lipca 1954 r., licząc na to, że jej powszechna emerytura zostanie obliczona na mieszanych zasadach, wystąpiła do ZUS z wnioskiem o przyznanie tego świadczenia w ostatnim dniu 2014 r. Z uwagi na fakt, iż przewidziany dla niej powszechny wiek emerytalny (60 lat i 7 miesięcy) ubezpieczona ukończy dopiero w dniu 1 lutego 2015 r., a więc po zakończeniu okresu przejściowego, należne jej świadczenie zostanie ustalone wyłącznie na nowych zasadach.

Przykład 2

Pan Aleksander urodził się w marcu 1949 r. Nie jest członkiem ofe i nie pobiera żadnego świadczenia z ZUS. Mimo że obowiązujący go wiek uprawniający do przejścia na powszechną emeryturę (tj. 65 lat i 5 miesięcy) ukończył już w sierpniu 2014 r., nie wystąpił jeszcze o przyznanie należnego mu świadczenia. Zamierza to zrobić dopiero pod koniec 2015 r. Nie zmienia to jednak faktu, że organ rentowy przyznając mu prawo do emerytury ustali jej wysokość zarówno na nowych, jak i mieszanych zasadach, wybierając ostatecznie opcję dla niego korzystniejszą.

**Sposób obliczenia emerytury mieszanej w zależności od roku ukończenia wieku uprawniającego do emerytury**
Rok ukończenia wieku uprawniającego do emerytury	Procentowy udział (w emeryturze mieszanej) emerytury ustalanej
Rok ukończenia wieku uprawniającego do emerytury	na starych zasadach	na nowych zasadach
2009	80%	20%
2010	70%	30%
2011	55%	45%
2012	35%	65%
2013	20%	80%
2014	20%	80%