Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 19 (325) z dnia 1.10.2012

Prowadzenie działalności gospodarczej a prawo do emerytury pomostowej

Do 1995 r. wykonywałem pracę w szczególnych warunkach jako rybak. Firma została zlikwidowana, a ja podjąłem działalność gospodarczą. Czy po ukończeniu 55 lat nabędę uprawnienia do emerytury pomostowej?

Prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

• urodził się po 31 grudnia 1948 r.,
   
• ukończył co najmniej 55 lat w przypadku kobiet lub co najmniej 60 lat w przypadku mężczyzn,
   
• udowodnił okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,
   
• posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn,
   
• przed 1 stycznia 1999 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienioną w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac zawartych w ustawie pomostowej,
   
• po 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienioną w nowych wykazach prac zawartych w ustawie pomostowej,
   
• rozwiązał stosunek pracy.

Tak stanowi przepis art. 4 ustawy pomostowej. Dotychczasowe przepisy, o których mowa powyżej to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego... (Dz. U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Prawo do emerytury pomostowej można więc nabyć również wtedy, gdy przed zgłoszeniem wniosku osoba zainteresowana prowadziła, np. pozarolniczą działalność, działalność rolniczą lub nie była aktywna zawodowo.

Pracownicy, wykonujący niektóre prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione w wykazach prac zawartych w ustawie pomostowej, mają możliwość uzyskania emerytury pomostowej na szczególnych zasadach zapisanych w art. 5-10 tej ustawy. Emerytura pomostowa na podstawie tych przepisów przysługuje w wieku niższym niż 55 lat dla kobiet lub 60 lat dla mężczyzn i niekiedy po udowodnieniu niższego niż 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

I tak, zgodnie z art. 8 ustawy pomostowej, w przypadku rybaków morskich prawo do emerytury pomostowej przysługuje po spełnieniu łącznie warunków wymienionych wyżej (z wyłączeniem wieku i stażu), jeżeli:

• osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn,
   
• udowodnili okres pracy rybaka morskiego w wymiarze 10 lat.

Przy czym osoba, która tak jak Czytelnik, po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazach prac zamieszczonych w ustawie pomostowej, musi spełnić następujące warunki:

• na dzień 1 stycznia 2009 r. mieć okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymieniony w nowych wykazach prac, wymagany do przyznania emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach,
   
• przed 1 stycznia 1999 r. wykonywać prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione w poprzednio obowiązujących przepisach lub w nowych wykazach prac,
   
• posiadać okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn,
   
• osiągnąć wiek uprawniający do emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach,
   
• rozwiązać stosunek pracy.

Warunki osiągnięcia stażu składkowego i nieskładkowego, wieku emerytalnego i rozwiązania stosunku pracy mogą być spełnione po dniu 31 grudnia 2008 r.

Powyższe wynika z art. 49 ustawy pomostowej.

Analizując przypadek Czytelnika (urodzonego po 1948 r.) należy stwierdzić, iż nabędzie on prawo do emerytury pomostowej po osiągnięciu 55 lat, mimo że po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach, jeżeli udowodni 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym co najmniej 10 lat pracy w szczególnych warunkach jako rybak morski.