Zasady stosowania jednorazowej amortyzacji

Jednorazowa amortyzacja daje podatnikom możliwość szybszego rozliczenia w kosztach uzyskania przychodów wydatków na zakup środka trwałego. Jednak nie każdy podatnik może z niej skorzystać i nie każdy środek trwały może być w ten sposób amortyzowany.

Którzy podatnicy mogą stosować jednorazową amortyzację w 2015 r.?

Prawo do jednorazowej amortyzacji w 2015 r. mają:

mali podatnicy, tj. podatnicy, u których w 2014 r. wartość przychodu ze sprzedaży, wraz z kwotą należnego VAT, nie przekroczyła 5.015.000 zł,
podatnicy, którzy rozpoczęli w 2015 r. prowadzenie działalności gospodarczej.

Jednakże w przypadku osób prawnych z jednorazowej amortyzacji, na zasadzie wyjątku wymienionego w art. 16k ust. 11 ustawy o pdop, nie mogą korzystać podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą, którzy zostali utworzeni:

w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo
w wyniku przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną, albo
przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10.000 euro.

Natomiast w przypadku osób fizycznych podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą nie może skorzystać z prawa do jednorazowej amortyzacji, gdy w roku rozpoczęcia działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną lub działalność taką prowadził małżonek podatnika, a między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa (art. 22k ust. 11 ustawy o pdof).

Podatnik rozpoczął w 2015 r. prowadzenie działalności gospodarczej. Jakie środki trwałe może zamortyzować jednorazowo i w którym momencie?

Jednorazowej amortyzacji podlegają środki trwałe zaliczone do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych. Oznacza to, że jednorazowo zamortyzować można:

kotły i maszyny energetyczne z grupy 3 KŚT,
maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania z grupy 4 KŚT,
maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne z grupy 5 KŚT,
urządzenia techniczne z grupy 6 KŚT,
środki transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych z grupy 7 KŚT,
narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej niesklasyfikowane - z grupy 8 KŚT.

Jednorazowych odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w roku podatkowym, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Podatnicy odpisów tych mogą dokonywać nie wcześniej niż w miesiącu wprowadzenia środków trwałych do tej ewidencji. Mają też prawo stosować zasady ogólne, tj. dokonywać odpisów w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec tego roku.

W maju 2015 r. podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej i zakupił kilka środków trwałych. Część z nich zamortyzował jednorazowo. Jednak wartość jednego z nich tylko częściowo mieści się w limicie przewidzianym dla jednorazowej amortyzacji. Jak i od kiedy dokonywać dalszej amortyzacji ponad ten limit?

W 2015 r. łączna wartość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych dokonanych przez podatnika nie może przekroczyć 209.000 zł. Przy ustalaniu tego limitu nie uwzględnia się jednak odpisów od środków trwałych o wartości początkowej nieprzekraczającej 3.500 zł.

Jeżeli z uwagi na przekroczenie wspomnianego limitu zakup środka trwałego tylko w części może być zamortyzowany jednorazowo, to część wartości początkowej tego środka trwałego przekraczająca limit podlega dalszym odpisom amortyzacyjnym od następnego roku podatkowego. Dokonuje się ich metodą liniową (zgodnie z art. 22i ustawy o pdof) lub degresywną (zgodnie z art. 22k ust. 1 ustawy o pdof). Suma odpisów amortyzacyjnych dokonanych w 2015 r. oraz w latach następnych nie może przekroczyć wartości początkowej tego środka trwałego.

W 2014 r. poniosłem pierwsze nakłady na wytworzenie środka trwałego (maszyny produkcyjnej). W 2015 r. mam zamiar zakończyć jego budowę i przyjąć go na stan środków trwałych. Czy skoro w 2015 r. posiadam status małego podatnika, będę mógł skorzystać z jednorazowej amortyzacji? Zaznaczam, że w 2014 r. nie byłem małym podatnikiem.

Jeżeli podatnik posiadający w 2015 r. status małego podatnika i ponoszący nakłady na wytworzenie środka trwałego zakończy jego budowę w tym roku, to będzie przysługiwało mu prawo do zamortyzowania tego składnika majątku jednorazowo. Dla skorzystania z tego przywileju nie jest przeszkodą fakt, że w poprzednim roku, tj. w 2014, podatnik nie spełniał warunków do uznania go za małego podatnika. Dla zastosowania jednorazowej amortyzacji istotne jest posiadanie statusu małego podatnika w momencie wprowadzenia środka trwałego do ewidencji środków trwałych.

Poniosłem nakłady na ulepszenie środka trwałego zamortyzowanego jednorazowo. Czy poniesione z tego tytułu wydatki również mogę w ten sposób zamortyzować?

Nakłady na ulepszenie środka trwałego zwiększają jego wartość początkową. Jeżeli jednorazowa amortyzacja środka trwałego oraz jego ulepszenie mają miejsce w tym samym roku podatkowym, to wartość nakładów poniesionych na ulepszenie również można zaliczyć do kosztów w formie jednorazowego odpisu (pod warunkiem, że limit przewidziany dla jednorazowej amortyzacji jest wystarczająco wysoki).

Jeżeli jednak ulepszenie ma miejsce w kolejnych latach podatkowych po dokonaniu jednorazowego odpisu, wówczas należy podwyższyć wartość początkową środka trwałego o sumę wydatków poniesionych na jego ulepszenie i od takiej wartości dokonywać odpisów amortyzacyjnych według przyjętej metody amortyzacji (liniowej lub degresywnej).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.)