Przegląd Podatku Dochodowego nr 11 (515) z dnia 1.06.2020

Amortyzacja środka trwałego nabytego na współwłasność

Wraz z bratem kupiliśmy na współwłasność samochód osobowy (niebędący pojazdem elektrycznym) o wartości przekraczającej 150.000 zł. Udziały we własności samochodu są równe. Auto będę wykorzystywać w prowadzonej działalności gospodarczej jako środek trwały. Czy odpisy amortyzacyjne będą kosztem uzyskania przychodów w pełnej wysokości?

W związku z tym, że wartość samochodu przekracza 150.000 zł, Czytelnik nie będzie mógł zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych w pełnej wysokości.

Przystępując do amortyzacji środka trwałego, w pierwszej kolejności należy ustalić jego wartość początkową. W rozpatrywanym przypadku składnik majątku został nabyty odpłatnie, więc jego wartością początkową będzie cena nabycia (art. 22g ust. 1 pkt 1 updof).

Ceną nabycia jest kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego (lub wartości niematerialnej i prawnej) do używania. Koszty związane z zakupem są to w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji. Cenę nabycia pomniejsza się o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W razie importu cena nabycia obejmuje też cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. Tak wynika z art. 22g ust. 3 updof.

W przypadku składników majątku nabywanych na współwłasność należy wziąć pod uwagę także regulacje wynikające z treści art. 22g ust. 11 updof. Stosownie do niego w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. Zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

Mając na uwadze te regulacje, trzeba stwierdzić, że Czytelnik będzie miał prawo amortyzować połowę wartości pojazdu, adekwatnie do udziału w jego własności.

Przypominamy, że samochody osobowe podlegają amortyzacji według metody liniowej. Nie obejmuje ich metoda degresywna. Podstawowa roczna stawka amortyzacyjna wynikająca z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o PIT wynosi 20%. Ustawodawca w określonych przypadkach przewidział możliwość jej podwyższenia o współczynnik nie wyższy niż 1,4 (art. 22i ust. 2 pkt 2 updof). Podatnik ma również prawo obniżyć tę stawkę. W tym względzie ustawodawca nie stawia warunków. Obniżenie stawki zależy wyłącznie od woli podatnika.

W przypadku samochodu używanego (jeżeli podatnik udowodni, że przed nabyciem był on wykorzystywany przez okres co najmniej 6 miesięcy) lub ulepszonego (jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na jego ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej) ustawodawca przewidział również stosowanie indywidualnej stawki amortyzacyjnej. W takim przypadku okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy, co odpowiada 40% rocznej stawce amortyzacyjnej.

W analizowanej sytuacji wartość samochodu przekracza 150.000 zł. Tak wysoka wartość powoduje, że Czytelnik dokonując odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia tego samochodu, nie będzie mógł uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów całej wartość tych odpisów. Przepis art. 23 ust. 1 pkt 4 lit. b updof wyklucza bowiem z kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej kwotę 150.000 zł. Należy podkreślić, że proporcję tę oblicza się, przyjmując wartość samochodu, a nie wartość przyjętą przez podatnika (tu: 1/2 wartości samochodu).