Przegląd Podatku Dochodowego nr 10 (490) z dnia 20.05.2019

Podwyższona stawka amortyzacyjna

Czy spółka z o.o. ma prawo amortyzować środek trwały (samochód ciężarowy) metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika 1,4 z tytułu szczególnie intensywnego wykorzystywania tego środka?

Nie można amortyzować środka trwałego metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika podwyższającego z tytułu szczególnie intensywnego wykorzystywania tego środka.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych normujące zagadnienia amortyzacji podatkowej przewidują w art. 16i-16k metody amortyzacji. Są to m.in. metody: liniowa i degresywna. Metoda liniowa polega na naliczaniu odpisów amortyzacyjnych od stałej podstawy, tj. wartości początkowej środka trwałego przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącego załącznik do ustawy (art. 16i ust. 1 updop). Przy czym stawki te mogą być podwyższane, jeżeli wystąpią ku temu przesłanki, o których mowa w art. 16i ust. 2 updop. Stosownie do pkt 2 tego przepisu podatnicy mogą podwyższać stawki podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego:

• używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo
   
• wymagających szczególnej sprawności technicznej,

przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4.

W razie wystąpienia bądź ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawek, stawki te ulegają podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany.

Zgodnie z objaśnieniami do Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych, przez maszyny, urządzenia i środki transportu wymagające szczególnej sprawności technicznej rozumie się te obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie określa kryteriów, jakie powinny być spełnione, aby uznać, że np. środki transportu są "używane bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych". Jak wynika z interpretacji organów podatkowych, w przypadku środków transportu jednym z kryteriów oceny może być przeciętny przebieg pojazdu wykorzystywanego w analogicznych działalnościach (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 29 kwietnia 2015 r., nr IPTPB1/4511-65/15-4/AP).

Zasady amortyzacji metodą degresywną uregulowane są w art. 16k ust. 1 updop. Metoda degresywna polega na tym, że podstawa dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest zmniejszana w każdym roku podatkowym o sumę odpisów dokonanych w poprzednich latach. Tak ustaloną podstawę mnoży się przez stawkę amortyzacyjną określoną w Wykazie stawek amortyzacyjnych, podwyższoną współczynnikiem nie wyższym niż 2,0. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej określonej w art. 16i ust. 1 updop, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16i updop.

Zatem ustawodawca nie przewidział w przepisach możliwości obniżenia (ani podwyższenia) stawki amortyzacyjnej w okresie amortyzacji metodą degresywną. Wyraźnie wskazał, że stawka amortyzacyjna dla danego środka trwałego nie może być inna niż przyjęta z Wykazu stawek amortyzacyjnych i podwyższona współczynnikiem nie wyższym niż 2,0. Z tego wynika, że podatnik przed rozpoczęciem amortyzacji ma możliwość wybrać współczynnik równy lub niższy niż 2,0, ale nie ma prawa dokonywać jego zmian.

Kalkulatory amortyzacji metodą liniową i degresywną dostępne są w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl

Jednak począwszy od roku podatkowego, w którym roczna kwota amortyzacji dokonywanej zgodnie z art. 16k ust. 1 updop miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych, dalszych odpisów amortyzacyjnych dokonuje się według zasad określonych w art. 16i updop. Te zaś przewidują możliwość podwyższenia stawki określonej w Wykazie stawek amortyzacyjnych przy zastosowaniu odpowiedniego współczynnika.

Podkreślenia wymaga, że podatnicy dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji. Wybraną metodę stosuje się do zakończenia amortyzacji danego środka trwałego. Co wprost wynika z art. 16h ust. 2 updop.

W omawianym przypadku spółka nie ma prawa amortyzować samochodu ciężarowego metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika podwyższającego z racji szczególnie intensywnego wykorzystywania tego pojazdu. Dopiero począwszy od roku podatkowego, w którym roczna kwota odpisu amortyzacyjnego liczona według tej metody miałaby być niższa od rocznej kwoty odpisu amortyzacyjnego liczonej metodą liniową (przy zastosowaniu podstawowych stawek z Wykazu), powinna kontynuować amortyzację według metody liniowej i wtedy będzie miała prawo podwyższyć roczną stawkę amortyzacyjną współczynnikiem nie wyższym niż 1,4 (o ile będą wówczas spełnione wymienione wcześniej przesłanki).