Gazeta Podatkowa nr 100 (1454) z dnia 14.12.2017

Podatkowe rozliczenie firmowego auta poleasingowego

Wiele firm użytkujących samochody osobowe na podstawie umów leasingu operacyjnego po ich zakończeniu decyduje się na opcję wykupu. Dzięki niej zwiększają swój majątek o wypróbowany już środek transportu o znanych im parametrach w cenie znacznie niższej od rynkowej. Sposób obciążania kosztów nakładami na ich wykup i eksploatację determinuje status samej firmy oraz sposób sklasyfikowania samochodu dla celów podatkowych.

Wydatki na wykup

Wiele firm wykupiony z leasingu samochód osobowy, jako spełniający kryteria określone w art. 22a ust. 1 ustawy o pdof i art. 16a ustawy o pdop, zalicza do środków trwałych. Konsekwencją podjęcia takiej decyzji jest konieczność wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych w miesiącu przekazania do używania. Amortyzacji takiego auta można dokonywać metodą liniową lub według indywidualnej stawki. Metoda degresywna i tzw. jednorazowa amortyzacja w ramach limitu 50.000 euro zastrzeżone zostały wyłącznie dla aut niebędących osobowymi, stąd w jego przypadku nie znajdą zastosowania. Z kolei z amortyzacji jednorazowej na zasadach wynikających z art. 22k ust. 14-21 ustawy o pdof i odpowiednio art. 16k ust. 14-21 ustawy o pdop w ogóle wyłączone zostały środki transportu.

Amortyzacja metodą liniową to amortyzacja dokonywana na podstawie uregulowań zawartych w art. 22i ustawy o pdof oraz art. 16i ustawy o pdop. Polega ona na naliczaniu odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środka trwałego przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych wynikających z Wykazu stanowiącego załącznik do obu ustaw o podatku dochodowym. Określona w Wykazie podstawowa stawka amortyzacyjna dla samochodu osobowego wynosi 20%.

Kalkulatory amortyzacyjne dostępne są w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl, w dziale Kalkulatory w podatku dochodowym.

Indywidualną stawką mogą być z kolei amortyzowane tylko takie samochody osobowe, które w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym mogą być uznane za używane lub ulepszone. Aby pojazd można było uznać za używany, podatnik musi udowodnić, że przed jego nabyciem był on wykorzystywany przez okres co najmniej 6 miesięcy (art. 22j ust. 2 pkt 1 ustawy o pdof i art. 16j ust. 2 pkt 1 ustawy o pdop). To kryterium przy tzw. aucie poleasingowym zazwyczaj jest spełnione. Okres amortyzacji takiego samochodu nie może być jednak krótszy niż 30 miesięcy (art. 22j ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof i odpowiednio art. 16j ust. 1 pkt 2 ustawy o pdop).

Często cena nabycia samochodu osobowego wykupionego z leasingu operacyjnego i spełniającego kryteria do uznania za środek trwały nie przewyższa 3.500 zł. W takim przypadku podatnik może go tak sklasyfikować i amortyzować na omówionych zasadach. Ma również prawo dokonać jednorazowo odpisu amortyzacyjnego od jego wartości początkowej w miesiącu oddania go do używania lub w miesiącu następnym. Trzecia opcja, to niewprowadzanie go do ewidencji środków trwałych i uznanie za element wyposażenia. W tym ostatnim wariancie wydatki na wykup podlegają ujęciu bezpośrednio w kosztach podatkowych w miesiącu oddania go do używania.

Koszty bieżące

Jeżeli wykupiony z leasingu samochód osobowy jest w firmie środkiem trwałym, to wydatki na jego eksploatację stanowią koszty podatkowe w pełnej poniesionej wysokości, pod warunkiem spełniania kryteriów do uznania za koszt podatkowy. Jeżeli jednak środkiem trwałym nie jest, to podatnik będący sobą fizyczną wydatki te rozlicza w kosztach na zasadach wynikających z art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o pdof. Wskazuje on, że wydatki z tytułu używania na potrzeby firmowe samochodu osobowego niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych są kosztami podatkowymi do wysokości tzw. kilometrówki, czyli kwoty wyznaczonej przez iloczyn liczby przejechanych kilometrów i obowiązującej stawki za 1 kilometr przebiegu pojazdu, który ustalany jest w ewidencji przebiegu pojazdu. Spod działania tego ograniczenia wyłączone zostały tylko auta osobowe w okresie obowiązywania umowy leasingu (art. 23 ust. 3b ustawy o pdof). W efekcie obejmuje ono osobowe samochody poleasingowe wprowadzone do firmy osoby fizycznej, ale niebędące środkami trwałymi, jak również auta osobowe wykupione przez takie osoby z leasingu na cele prywatne, a użytkowane na potrzeby firmowe.

U podatnika podatku dochodowego od osób prawnych prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu nie jest warunkiem koniecznym uznania za koszty wydatków związanych z eksploatacją auta osobowego niebędącego środkiem trwałym, o ile stanowi ono własność podatnika, czyli również wówczas, gdy jest elementem wyposażenia. W odniesieniu do samochodów osobowych użytkowanych przez takich podatników art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o pdop ogranicza koszty ich eksploatacji do limitu tzw. kilometrówki, ale jedynie w odniesieniu do tych niestanowiących składników majątku podatnika - tym samym ograniczenie to nie dotyczy aut wykupionych z leasingu.

Zbycie auta poleasingowego

Firmowy samochód poleasingowy może zostać przez podatnika zbyty. Gdy następuje to nieodpłatnie (np. w formie darowizny), to u podatnika nie powstanie przychód podatkowy z działalności gospodarczej. Natomiast w sytuacji, gdy zbycie ma charakter odpłatny (np. gdy dochodzi do sprzedaży samochodu), kwota uzyskana przez podatnika z takiej transakcji każdorazowo powoduje u niego powstanie przychodu z tego źródła.

Zbycie auta poleasingowego będącego składnikiem firmowego majątku generuje przychód z działalności gospodarczej.

Z kolei, gdy zbywającym samochód odpłatnie jest podatnik będący osobą fizyczną, a auto to wykupione zostało z leasingu na cele prywatne i nigdy nie stanowiło w firmie środka trwałego, wówczas jego odpłatne zbycie nie generuje przychodu z działalności gospodarczej. Przychód z takiej transakcji należy kwalifikować do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o pdof. Oznacza to, że powstaje on jedynie wtedy, gdy od wykupienia pojazdu nie upłynął półroczny okres, o którym mowa w tym przepisie.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)

Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.)